Περιγραφή
Το βιβλίο του Γιάννη Γκλαρνέτατζη «Στιγμές Σαλονίκης εαρινές» μας «ξεναγεί» χρονικά στη Θεσσαλονίκη από το 1875 μέχρι το 1944, κατά τους μήνες της άνοιξης (για την ακρίβεια τους μήνες Απρίλη, Μάη και Ιούνη). Συνδυάζει έντεχνα την εξονυχιστική έρευνα, την διασταυρούμενη καταγραφή και λεπτομερή περιγραφή των γεγονότων, την συσχέτισή τους με τις κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες της εποχής και ένταξή τους τελικά στο ιστορικό γίγνεσθαι της πόλης.
Διαβάζουμε μεταξύ άλλων για την ίδρυση της πρώτης ελληνόφωνης εφημερίδας της πόλης, του «Ερμή», για τις συγκρούσεις Ελλήνων και Βούλγαρων στρατιωτών το 1913 εντός της πόλης, όταν ξεκίνησε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος.
Ίσως απ’ τις πιο σημαντικές «στάσεις» του βιβλίου είναι η αποτίμηση της πρώτης απογραφής πληθυσμού της πόλης επί ελληνικής διοίκησης το 1913.
Σ’ αυτή βλέπουμε τους συνολικούς αριθμούς ανά πληθυσμιακή ομάδα, με τους Εβραίους να αποτελούν το 38,9% της πόλης, τους Οθωμανούς το 29,1%, τους Έλληνες το 25,3%, τους Βούλγαρους το 4% και τους λοιπούς ξένους (δυτικοευρωπαϊκής καταγωγής) το 2,8%.
Πέρα, όμως, από τους συγκεντρωτικούς αριθμούς, παρατίθεται πίνακας κι επεξηγείται η πληθυσμιακή σύνθεση στις είκοσι περιοχές της πόλης, όπως χωρίστηκαν για τους λόγους της απογραφής.
Βαλήδες και διοικητές έρχονται και παρέρχονται, αλλά ταπεινοί και καταφρονεμένοι ενώνονται και διεκδικούν. Οδομαχίες, βομβαρδισμοί, απεργίες και κινητοποιήσεις. Προστατευόμενοι από την αστυνομία εργατοπατέρες, εξόριστοι συνδικαλιστές, καταδίκες κομμουνιστών για προκηρύξεις και εργάτριες που οργανώνονται. Η πρώτη εργατική Πρωτομαγιά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και το καπνεργατικό συνέδριο πριν από τον Μάη του ’36. Η Βέρμαχτ καταλαμβάνει την πόλη, στρατηγοί συνθηκολογούν, αλλά η νεολαία αντιστέκεται.
Οι Στιγμές Σαλονίκης μας παρουσιάζουν πρόσωπα και γεγονότα μισοξεχασμένα ή παντελώς λησμονημένα
Εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες
